Recent is de Wet Kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg van kracht geworden. In dit artikel vindt u een samenvatting van de belangrijkste punten uit deze wet. Daarnaast gaan we in op jurisprudentie over de toepassing van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Wet Kwaliteit, klachten en geschillen zorg
Op 6 oktober 2015 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet Kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Deze nieuwe wet vervangt twee wetten: de Kwaliteitswet zorginstellingen en de Wet klachtrecht cliënten zorgsector.
De Wkkgz waarborgt dat patiënten kunnen vertrouwen op een goede, snelle en laagdrempelige afhandeling van klachten en geschillen. Bijna alle vormen van zorg vallen onder de nieuwe wet. Ruim 40.000 zorgaanbieders zijn daarmee onder een wettelijk kwaliteits- en klachtenregime gebracht.
De belangrijkste punten uit de Wkkgz:
- De patiënt heeft recht op informatie over de prestaties van zorgverleners (bijv. over hoe vaak een arts een bepaalde operatie heeft gedaan), opdat hij een goede keuze kan maken.
- Medische missers en fouten moeten aan de cliënt/patiënt (of aan diens nabestaanden indien de patiënt overleden is) gemeld worden en opgenomen in het medisch dossier.
- Zorgaanbieders zijn verplicht de referenties te checken van nieuwe zorgverleners die bij hen in dienst komen.
- Ontslag van een zorgverlener wegens ernstig disfunctioneren moet worden gemeld aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Die meldingsplicht geldt voor alle calamiteiten die zich binnen de muren van de instelling voordoen, ook geweldsincidenten waarbij patiënten betrokken zijn.
- De zorgaanbieder moet de cliënt vooraf informeren over de aangeboden zorg, met vermelding van de tarieven en de kwaliteit, de ervaringen van cliënten met de zorg, wetenschappelijk bewezen werkbaarheid van de behandeling en wachttijden.
- Iedere zorginstelling moet een schriftelijke procedure hebben waarin staat hoe wordt omgegaan met signalen van incidenten. Deze procedure is intern en hoeft niet openbaargemaakt te worden, tenzij het Openbaar Ministerie dit vordert.
- Klachten worden transparant afgehandeld via een klachtenfunctionaris.
- De drempel voor het indienen van een klacht wordt lager: een cliënt/patiënt kan binnenlopen bij de klachtenfunctionaris of deze bellen of mailen.
- Zorgaanbieders moeten binnen zes weken een beslissing nemen over een klacht.
- Er komt een onafhankelijke geschilleninstantie die bindende uitspraken doet en ook schadevergoeding kan toekennen.
Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst
Volgens artikel 460 van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wgbo) kan een zorgverlener, ‘behoudens gewichtige redenen’, de behandelingsovereenkomst met een cliënt/patiënt niet opzeggen. Maar wanneer zijn de redenen ‘gewichtig’ genoeg? Kan een arts bijvoorbeeld de overeenkomst beëindigen wanneer een patiënt verbaal of zelfs fysiek agressief is?
De relatie tussen behandelaar en patiënt is precair van aard. In het geval van dialyse is de patiënt immers afhankelijk van de behandeling om in leven te blijven. In de Wgbo wordt het begrip ‘gewichtige redenen’ niet nader uitgewerkt. Voorop staat dat er bijzondere zorgvuldigheidseisen gelden voor het niet aangaan of beëindigen van een geneeskundige behandelingsovereenkomst. Het Koninklijk Nederlands Medisch genootschap (KNMG) heeft deze eisen opgesomd in de richtlijn Niet aangaan of beëindigen van de geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Wat te doen bij onwenselijk gedrag
Uit jurisprudentie over een zaak uit 2001 valt op te maken dat het onder bijzondere omstandigheden geoorloofd is om een einde te maken aan de behandelingsovereenkomst.
- Het dient te gaan om gewichtige redenen, bestaande uit zeer agressief gedrag van de patiënt tegenover zijn behandelaars en medepatiënten.
- Het gedrag van de patiënt moet de dagelijkse gang van zaken op de afdeling ontregelen.
- Het behandelcentrum heeft aantoonbaar alles in het werk gesteld om het gedrag van de patiënt te verbeteren en de veiligheid van de behandelaars en medepatiënten te waarborgen.
- Er is geen zicht op verbetering van het gedrag van de patiënt.
- Er is getracht de patiënt elders onder te brengen.
- Voor een beëindiging van de overeenkomst dient een redelijke opzegtermijn acht te worden genomen. Wat redelijk is, hangt af van de specifieke situatie van de patiënt.
Echter, ook al wordt aan bovenstaande voorwaarden voldaan, het blijft altijd een afweging van alle belangen.
Bronnen: www.rijksoverheid.nl en www.knmg.nl.
Met dank aan mr. Friso Brugman voor zijn bijdrage aan dit artikel.