Binnen de gezondheidszorg is er steeds meer aandacht voor man-vrouwverschillen als het gaat om het ontstaan en de behandeling van ziekten. Internationale cijfers laten zien dat er ook voor chronisch nierfalen belangrijke verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen. Vroege stadia van nierziekten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het is daarom opvallend dat vrouwen juist minder vaak behandeld worden met nierfunctievervangende therapie.
Analyses op Renine-data
Dit is aanleiding om na te gaan of er ook in Nederland belangrijke man-vrouwverschillen bestaan als het gaat om chronische nierfunctievervangende therapie. We hebben hiervoor een aantal analyses gedaan op de Renine-data. Hieruit blijkt dat ook in Nederland minder vrouwen dan mannen behandeld worden met nierfunctievervangende therapie. Van de bestaande patiënten is ongeveer 40% vrouw. Ook onder nieuw startende patiënten zijn vrouwen in de minderheid. In 2016 startten er in Nederland 81 vrouwen per miljoen vrouwelijke Nederlanders met nierfunctievervanging. Bij mannen was dit getal beduidend hoger, namelijk 143 mannen per miljoen mannelijke Nederlanders. Zowel in jonge als in oudere patiënten zien we deze tendens, maar de verschillen worden groter in oudere leeftijdscategorieën. De verdeling van primaire nierziekten is nagenoeg gelijk in mannen en vrouwen.
Langere termijn: overlevingsvoordeel voor vrouwen
Toegang tot transplantatie lijkt niet belangrijk te verschillen tussen mannen en vrouwen. In 2016 had 63% van de bestaande mannelijke en vrouwelijke patiënten een functionerende donornier. Bij vrouwen bestond de eerste therapie vaker uit een transplantatie dan bij mannen (16% versus 14%).
Sterfte op dialyse is in het eerste jaar vergelijkbaar voor mannen en vrouwen, maar op de langere termijn zien we een overlevingsvoordeel voor vrouwen. Dit voordeel blijft bestaan na correctie voor leeftijd en de verdeling van primaire nierziekten. Dit is mogelijk deels te verklaren door de betere levensverwachting die ook in de algemene bevolking wordt gezien.
Vijfjaarsoverleving op dialyse (Kaplan-Meier curve) in het cohort gestart 2007-2011.
De Nederlandse cijfers komen grotendeels overeen met trends in andere Europese landen. De redenen voor de man-vrouwverschillen zijn nog onduidelijk en zullen verder uitgezocht worden.
Auteur: Tiny Hoekstra
Epidemioloog
Referenties
Fernandez-Prado R., Fernandez-Fernandez, B, & Ortiz, A. Women and renal replacement therapy in Europe: lower incidence, equal access to transplantation, longer survival than men. Clinical Kidney Journal 2018;11:1-6.
Kramer A., Pippias N,, Noordzij M. et al. The European Renal Association – European Dialysis and Transplant Association (ERA-EDTA) Registry Annual Report 2015: a summary. Clinical Kidney Journal 2018;11:108-12.